Partikelverb to czasownik złożony, czasem również nazywamy go czasownikiem frazowym. Partikelverb zawsze występuje wraz z partykułą. Możemy nie zdawać sobie z tego sprawy, ale spotykamy się z nimi bardzo często w codziennym użyciu. Zatem: zaczynamy!

Karina Zalewska

Zanim jednak przejdziemy bezpośrednio do partikelverb – zastanówmy się czym jest wspomniana wyżej partykuła?

Co to jest partykuła?

Partykuła to wyraz, który jest pozbawiony samodzielnego znaczenia. Partykuła nadaje wypowiedzeniom zabarwienie znaczeniowe lub uczuciowe. Dodanie partykuły do słowa powoduje zmianę jego znaczenia! Partikelverb w języku szwedzkim może mieć wiele różnych partykuł, a najbardziej rozpoznawalnymi są, na przykład, på, av, till, i, bakom, bort, upp, czy över. Więcej przykładów za chwilę.

Partikelverb – co może być partykułą?

Partykułą może być, na przykład, przyimek (preposition) oraz przysłówek (adverb). Warto zauważyć, że przyimek oraz przysłówek (same w sobie) nie są w zdaniu akcentowane. Natomiast partykuła w takich czasownikach złożonych już jest akcentowana. To może nam pomóc odróżnić czy mamy do czynienia z partikelverb czy też nie. Co może wzbudzać Twój niepokój to fakt, że nie zawsze wystarcza to, że zrozumiesz sam czasownik lub przyimek czy przysłówek, który stoi obok. Czasem partikelverb w całości może oznaczać coś zupełnie innego, niż się spodziewasz. Kiedy niektóre czasowniki łączą się z niektórymi przymiotnikami lub przysłówkami to zmienia się ich całościowe znaczenie. Są też takie czasowniki, do których przytula się na zmianę wiele różnych partykuł, z którymi w całości tworzą ogromną ilość znaczeń!

Jak rozpoznać partikelverb?

Zastanowimy się teraz, jak rozróżnić czasownik złożony, partikelverb, od zwykłego przyimka (preposition). Nie będzie to problematyczne w mowie, ponieważ na partykule postawimy wyraźnie akcent. Jeśli nie usłyszymy wyraźnego akcentu – pełnią one rolę przyimków lub przysłówków. Dodatkowo, posłuchajcie, co mówi o tym Kalle Cederblad.

Problem może pojawić się przy okazji tekstów pisanych, ponieważ tam ciężko jest coś zaakcentować. Dlatego też często wychwycimy partikelverb z kontekstu.

Zatem przejdźmy do przykładowych partikelverb

GÅ – iść, chodzić, pójść, funkcjonować, pracować, działać (na przykład o sprzęcie)

1. Att gå bort – att dö (umrzeć)
2. Att gå med på – att acceptera (akceptować)
3. Att gå upp – att öka (wzrastać)
4. Att gå ner – att minska (zmniejszać)
5. Att gå sönder – att bli trasig (zepsuć się)
6. Att gå ut på – att handla om (być o, dotyczyć)
7. Att gå på – att kosta (kosztować)

HÅLLA – trzymać

1. Att hålla ihop – att vara tillsammans med någon (być razem)
2. Att hålla på med – att vara upptagen med(być zajęty czymś)
3. Att hålla till/hus – att befinna sig (znajdować się, mieć miejsce)
4. Att hålla med – att ha samma åsikt i något (mieć takie samo zdanie)

KOMMA – przychodzić, pochodzić

1. Att komma på – att komma ihåg, att minnas (pamiętać)
2. Att komma överens om – att bestämma tillsammans (porozumieć się, ustalić coś razem)
3. Att komma bort – att försvinna (zniknąć)
4. Att komma ut – att publiceras (zostać opublikowanym)

SE – widzieć, zobaczyć, oglądać

1. Att se till – att garantera, att kontrollera (zagwarantować, dopilnować)
2. Att se upp till – att beundra (podziwiać, ang: look up to)
3. Att se ut som – att likna (wyglądać)
4. Att se efter – uwaga! Dwa znaczenia: 1) att ta reda på – dowiedzieć się 2) att ta hand om – opiekować się

LÄGGA – kłaść, położyć na jakimś podłożu, kłaść / położyć kogoś do łóżka, wkładać, umieszczać w jakimś miejscu, układać

1. Att lägga ner – att upphöra med (przestać)
2. Att lägga av – „ det är inte sant” (daj spokój, no co Ty)
3. Att lägga sig i – att blanda sig i (wtrącać się w)
4. Att lägga ut – att betala, att låna pengar (zakładać za kogoś, płacić)
5. Att lägga på – man kan lägga på telefonluren (odłożyć: w znaczeniu np. Słuchawkę w telefonie)

[quiz-cat id=\”776\”]

Na koniec kilka porad, jak zostać z nami na dłużej:

• Upewnij się, że jesteś z nami w grupie Język szwedzki na Facebooku!
• Dodatkowo zajrzyj do działu materiały do nauki
• Ponadto sprawdź nasz kanał na YouTube
• Później wpadnij na nasz Instagram

Zatem…